ÖNEMLİ DUYURU/TÜRSAB KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE MESLEK KURULUŞUDUR
Sayın üyeler,
Birliğimizce yapılan 12.03.2015 tarihli duyuru ile isim belirtmeksizin, turizm portallarında ve sosyal medyada yer alan, Yönetim Kurulunda vaki istifalar üzerine çıkan bazı asılsız haberlere ilişkin siz değerli üyelere doğru bilgilendirme yapmak zorunda kalınmıştır.
Meslektaşlarımızın zamanını işgal etmeyen ve amacını izah eden açıklamaya rağmen halen bilgi kirliliği yaratılarak tursapnet platformunda yanlış ve yanıltıcı beyanların yapılması bu kere ayrıntılı açıklama yapmamız sonucunu doğurmuştur. Açıklarsak;
Anayasa’nın, 7.11.1982 tarihinde yürürlüğe giren “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları” başlıklı 135. maddesi:
“Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir.” hükmü ile 123.maddesinin son fıkrasında, kamu tüzel kişiliklerinin, “..ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulacağı”düzenlemesi tanımlanmıştır.
Bilindiği üzere 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu 28.09.1972 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanunun 32.maddesi uyarınca; seyahat acentalarının mesleğin yurt ekonomisine ve turizmine uygun surette gelişmesini sağlayıcı tedbirleri almak ve mesleki ahlak ve tesanüdü korumak amacıyla Seyahat Acentaları Birliği adı altında tüzel kişiliği haiz bir birlik kuracakları, düzenlemesi yer almakta olup, bu doğrultuda TÜRSAB, kanunla kurulmuştur.
Anayasa’nın 135.maddesi’nin 1982’de yürürlüğe girmesi TÜRSAB’ın, AY’nın ilgili düzenlemesinden daha önce yürürlüğe girdiği, halen yürürlükte olduğu ve 1618 sayılı kanunla kurulduğu gerçeğini değiştirmemektedir. 135.maddesi düzenlemesinin esasen Anayasada yer alması kanunla kurulu meslek kuruluşlarının anayasal dayanağını oluşturmaktadır.
TÜRSAB’ın, kanunla kurulu olduğu ve tüzel kişiliğe haiz kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olduğu hususunda bir tereddüt bulunmamakla birlikte Danıştay 8. Daire Başkanlığı’nın, 16.11.1999 tarih ve 1998/6358 E, 1999/6243 K. sayılı kesinleşmiş ilamı ile de bu husus teyit edilmektedir. Söz konusu kararda:
“Yukarıda anılan tüm kuralların birlikte değerlendirilmesinden davalı Birliğin yasayla kurulmuş olması, amaçlarının anayasal tanıma uygun düşmesi karşısında birliğin mesleki kamu kurumu niteliğini taşıdığı sonucuna varılmıştır.”
şeklinde hüküm kurulmuştur. (EK: 1)
Ayrıca T.C Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun 28.09.2009 tarih ve 2009/6 sayılı “Araştırma ve İnceleme Raporu”nda “Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları” başlığı altında açıklamalar yer almakta olup, ilişikte ilgili 321 ve 322 sayfa no.larını gösterir şekilde bilgilerinize sunulmaktadır. ( EK:2 )
Değerli üyeler,
Dikkatlerinizden kaçmayacağından kuşkumuz bulunmamakla birlikte aşağıda alıntılanan kısımlar, net bir şekilde TÜRSAB’ın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları içerisindeki listede olduğunu göstermektedir. Anılı raporda görüldüğü üzere o tarihte “Kuruluş kanunlarıyla “ kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu” veya “kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşu” statüsü ile kurularak Anayasa’nın 135 inci maddesi kapsamına alınan 18 kuruluş bulunmaktadır.” denilmekte ve
“ Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları aşağıda gösterilmiştir” şeklinde sayılmakta olup, listenin 16.sırasında Türkiye Seyahat Acentaları Birliği gösterilmiştir.
Ayrıca yazıda ilgi kurulan “Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından Ziraat Odaları Birliği ile ilgili verilen 23.11.2013 tarih ve 514 no.lu karar YSK’nın ilgili Birliğin kuruluşuna esas mevzuatta açıkça kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olduğunun belirtilmiş olması şartını da aramıştır” şeklinde getirilen açıklamaya istinaden belirtmek gerekirse söz konusu kararın doğru anlaşılmadığı görülecektir.
T.C Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı’ nın ilişikte sunulan kararında açıkça belirtildiği üzere Ziraat Odalarının; AY’nın 135.maddesi kapsamında 6964 sayılı Kanunla kurulan kamu kurumu niteliğinde meslek odası olduğu, Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin de aynı kanun ile kurulmuş meslek üst kuruluşu olduğu yer almaktadır. (EK: 3)
Yukarıda yer verilen Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu Raporunun ilişikte sunulan 321 ve 322. sayfalarındaki listede; Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (16). sırada yer alırken (3).sırada da Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Ziraat Odalarının olduğu görülmektedir. Emsal karar,“2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun “Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 5980 sayılı Kanun ile değişik 18.maddesinin, KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ YÖNETİM VE DENETİM KURULU ÜYELERİNİN, KANUNDA BELİRTİLEN SÜRE İÇERİSİNDE GÖREVLERİNDEN İSTİFA ETMEDİKÇE ADAY OLAMAYACAKLARI VE ADAY GÖSTERİLEMEYECEKLERİ ŞEKLİNDE DÜZENLENDİĞİNİ, açıklamıştır.
Anılan kararın konusu ise 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu’nun 13.maddesine göre kurulan ; Birliklerin, ürün veya ürün grubu bazında ulusal düzeyde merkez birliği şeklinde örgütlenebileceğinin düzenlendiğini, bu yasal düzenleme kapsamında, mahalli olarak kurulan tarımsal üretici birlikleri ve ulusal düzeyde kurulan merkez birliklerinin organlarında görev alan oda yöneticileri ile tarımsal kooperatif birliklerinin organlarında görev alan oda yöneticilerinin bu görevlerinden istifa edip etmeyecekleri hususuna ilişkindir.
Tarım Sektöründe Kurulan Birlik ve Kooperatifler ile Bunların Üst Kuruluşları; “kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu” statüsü tanınmayan, hukuki nitelikleri, statüleri, yapıları, işlevleri ve diğer bazı yönler bakımından kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından farklılaşan “diğer mesleki örgütlenmeler” içerisinde yer almaktadır. Bu mesleki örgütlenme biçiminin ayrılığı Ek: 2’de bilgilerinize sunulan Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun raporunda açıkça belirtilmekte ve 18 kuruluş içerisinde olmadığı da açıkça görülmektedir.
Sonuç olarak, tursapnet’in yazılı açıklamasının aksi, dayandığı emsal kararda çürütülmekte ve TÜRSAB’ın 12.03.2015 tarihli duyurusu ile açıklanan hususların doğruluğu ispatlanmaktadır. TÜRSAB; AY’nın 135.maddesine göre kanunla kurulan kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur.
Konu bilgilerinize sunulur.
Saygılarımızla,
TÜRKİYE SEYAHAT ACENTALARI BİRLİĞİ
(TÜRSAB)