ÖNEMLİ DUYURU/ 2918 SAYILI KARAYOLU TRAFİK KANUNU’NUN EK:2. MADDESİNİN 3.FIKRASINDA YER ALAN ANAYASAYA AYKIRI İBARELERİN KALDIRILMASINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Değerli üyelerimiz,

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 2.maddesine 31.05.2012 tarih ve 6321 sayılı Kanunun 3.maddesi ile eklenen “İlgili Belediye’den izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezası üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanır. Ayrıca, araç her defasında altmış gün süre ile trafikten men edilir.” hükmünün Anayasa’nın 2. ve 38.maddelerine aykırı olması sebebiyle Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru neticesinde  Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’nın 2014/52 E, 2014/139 K. sayılı oluşturduğu karar 9.04.2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Anılan karar, özellikle araç kiralayan seyahat acentaları yönünden sektörümüzü yakından ilgilendirmektedir. Anayasa Mahkemesi, yaptırım uygulanacak kişiler, araç sürücüsü ( yolcu taşıyan kişi) ve araç sahibi yönünden yasal düzenlemenin değerlendirmesini yapmış ve Anayasaya aykırılık yönünde aşağıdaki hususlarda tespitte bulunmuştur.

Kural olarak araç sürücüsü açısından sorumluluk, kendi kusurlu fiilinden kaynaklanmakta olup bu kişiler ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapılan araçta yasal izin ve ruhsatlarının bulunup bulunmadığını bilebilecek ve kontrol edebilecek durumdadır. Bu nedenle yolcu taşıyan kişi (araç sürücüsü) açısından AY’nın 38.maddesine bir aykırılık bulunmadığına karar verilmiştir. Araç sahibi açısından ise objektif sorumluluk esası benimsenerek yasal düzenlemenin yapıldığını ve araç sürücüsü, aynı zamanda araç sahibi değilse, araç sahibine de aynı miktar ceza tutanağının düzenlenmesinin;

• ARAÇ SAHİBİ OLAN KİŞİNİN, KUSURUNUN BULUNUP BULUNMADIĞI, BELGESİZ OLARAK TİCARİ AMAÇLI YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPILMASINA İZİN VERİP VERMEDİĞİ DEĞERLENDİRİLMEDEN İDARE TARAFINDAN YAPTIRIM UYGULAMASININ, İŞLEMEDİĞİ BİR FİİLDEN DOLAYI *ARAÇ SAHİBİNE YAPTIRIM UYGULANMASINA NEDEN OLABİLECEK NİTELİKTE OLDUĞUNU, *
• DOLAYISIYLA, ALINMASI GEREKEN İZİN VEYA RUHSATI OLMAKSIZIN TİCARİ AMAÇLI YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPILMASI VE ARAÇ SAHİBİ OLMAMASI HALİNDE TESCİL PLAKASI SAHİPLERİNE SADECE RUHSAT SAHİBİ OLMALARI NEDENİYLE YAPTIRIM UYGULANMASININ CEZALARIN ŞAHSİLİĞİ İLKESİNE AYKIRILIK OLUŞTURDUĞUNU,
•  İTİRAZ KONUSU KURALDA, ARAÇ SAHİPLERİNİN HANGİ EYLEMLERİNİN SUÇ SAYILDIĞININ, HANGİ NEDENLE BAŞKASININ EYLEMİNDEN SORUMLU TUTULDUĞUNUN AÇIK BİR ŞEKİLDE GÖSTERİLMEDİĞİ GİBİ ARAÇ SAHİBİ OLMA İLE SUÇ ARASINDAKİ İLLİYET BAĞININ DA NE ŞURETLE OLUŞTUĞUNUN BELİRTİLMEDİĞİ, KURALIN BU YÖNLERİYLE AÇIK VE BELİRGİN OLMADIĞINI,

belirtilerek, itiraz konusu kuralın birinci cümlesinde yer alan “…araç sahibine…” ibaresi ile ikinci cümlesinin “ araç sahibine” yönünden Anayasa’nın 38.maddesine aykırı olduğuna karar verilmiş ve İPTALİNE karar verilmiştir.

BÖYLELİKLE 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 2.maddesine, 31.5.2012 tarihli ve 6321 sayılı Kanun’un 3.maddesiyle eklenen üçüncü fıkrası Anayasa Mahkemesi’nin iptaline karar verilen ibarelerin değişikliği neticesinde aşağıdaki şekilde olmuştur.

EKLENMİŞ FIKRA RGT: 03.06.2012 RG NO: 28312 KANUN NO: 6321/3) 
İlgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dâhilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, (İPTAL EDİLEN İBARE RGT: 09.04.2015 RG NO: 29321 ANY. MAH. 11.09.2014 T. 2014/52 E. 2014/139 K.) (KOD 1) bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezası üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanır. Ayrıca, araç her defasında altmış gün süre ile trafikten men edilir. 

Sonuç olarak; Anayasaya aykırılık gerekçesinin incelenmesinde, ARAÇ SÜRÜCÜSÜ aynı zamanda ARAÇ SAHİBİ değilse aracın altmış gün süre ile trafikten men edilemeyeceği açıktır.

Konu acentalarımızın bilgilerine sunulur.

TÜRKİYE SEYAHAT ACENTALARI BİRLİĞİ 

(TÜRSAB)

Ek:  Anayasa Mahkemesi 2014/52 E, 2014/139 K. sayılı kararı